Konačno gasifikacija juga Srbije: Utvrđen prostorni plan za magistralni gasovod Orljane–Leskovac–Vranje–granica sa Severnom Makedonijom
Vlada Srbije donela je uredbu o utvrđivanju Prostornog plana područja posebne namene (PPPPN) sa elementima detaljne regulacije za magistralni gasovod MG 14 GRČ Orljane – Leskovac – Vranje – granica sa Republikom Severnom Makedonijom koji će biti dug 146 km i koji će obuhvatiti parcele na području Leskovca, Vranja, Vladičinog Hana, Bujanovca, Preševa, Vlasotinca, Surdulice i Doljevca.
Kako je precizirano, povod za izradu i donošenje ovog PPPPN-a je „stvaranje uslova za realizaciju nacionalnih interesa u oblasti razvoja energetske infrastrukture na principima održivog razvoja“.
– S obzirom na novu situaciju u energetskom sektoru javlja se potreba za povezivanjem gasovodnih sistema Srbije i Severne Makedonije. Radi ostvarenja ovog cilja potrebno je izgraditi magistralni gasovod MG14 od GRČ „Orljane“ u blizini Niša do granice sa Severnom Makedonijom, a odvojkom razvodnog gasovoda RG-14-01 obezbeđuje se snabdevanje grada Leskovca. Magistralni gasovod MG14 biće dvosmerni transportni gasovod koji će osim snabdevanja prirodnim gasom Jablaničkog i Pčinjskog okruga omogućiti transport prirodnog gasa između dva nacionalna sistema – ukazano je u usvojenom dokumentu.
Obuhvat Prostornog plana je utvrđen kao koridor magistralnog gasovoda sa odvojkom razvodnog gasovoda za Leskovac, u kojem se formiraju pojasevi zaštite duž linijskog dela gasovoda, građevinske parcele nadzemnih objekata u funkciji gasovoda, pristupni putevi i neophodna infrastruktura za potrebe nadzemnih objekata.
– Granica Prostornog plana obuhvata koridor duž planiranih sistema gasovoda ukupne dužine od oko 146 km, širine oko 600 m, po 300 m obostrano od ose koridora u kojem se nalaze pojasi zaštite gasovoda ukupne širine 400 m, obostrano po 200 m. Granica detaljne regulacije obuhvata koridor gasovoda u ukupnoj širini od 80 m (po 40 m sa obe strane ose koridora planiranog gasovoda), kao i površine za nadzemne objekte koji su sastavni deo gasovoda, njihove pristupne puteve i elektroenergetsku infrastrukturu, ukupne površine od 3,32 ha. Deo sistema je i RG 14-01 od GRČ „Bobište“ do GMRS „Leskovac“ dužine oko 2,5 km – precizira se u dokumentu
Planirani magistralni gasovod MG 14 GRČ Orljane – Leskovac – Vranje – granica sa Republikom Severnom Makedonijom i RG 14-01 će se graditi kao tehnički i funkcionalno usaglašen sistem objekata i instalacija. Osnovne tehničke elemente gasovoda predstavljaju linijski deo koji čine magistralni i razvodni cevovodi, i nadzemni objekti koji su sastavni deo gasovoda, ili su u funkciji, gasovoda kao i njihova prateća infrastruktura. Planirani gasovod je maksimalnog radnog pritiska MOP=55bar i planiran je od čeličnih cevi prečnika DN500.
Početak gasovoda je mesto priključenja na postojeći magistralni gasovod MG 11, prečnika DN500, neposredno ispred GRČ Orljane koji se nalazi jugozapadno od naselja Orljane u opštini Doljevac (KO Orljane), a završetak gasovoda je na granici sa Severnom Makedonijom u opštini Preševo (KO Miratovac). Od GRČ Orljane koridor nastavlja dalje ka GMRS Vladičin Han, pri čemu se na tom delu koridora nalaze blok stanice BS Bogojevce, BS „Dobrotin i BS Kržince. Od GMRS Vladičin Han koridor nastavlja ka jugu do GRČ/GMRS Vranje, a na ovom delu koridora nalaze se 2 blok stanice, BS Polom i BS Bujkovac. Od GRČ/GMRS Vranje gasovod nastavlja do BS Rataje i GMRS Bujanovac, a potom do GMRS Preševo i GRČ Preševo, u KO Čukarka, Opština Preševo.
U delu obuhvata plana, kao i u neposrednoj blizini granice obuhvata plana nalaze se izvedeni magistralni gasovodi RG-11-01, RG-11-01-01 i RG-11-02 sa pripadajućim objektima, precizira se u dokumentaciji.
Linijski deo i objekti gasovoda
1) Dvosmerni magistralni gasovod sa odvojcima predstavlja jednocevni linijski infrastrukturni objekat ukupne dužine oko 146 km i u celini se postavlja podzemno;
2) Gasovod MG-14 sa odvojcima je predviđen od čeličnih cevi radnog pritiska MOP 55bar, prečnika DN500
3) Razvodni gasovoda RG 14-01 je jednocevni linijski infrastrukturni objekat ukupne dužine oko 2,6 km od tačke odvajanja gasovoda do GMRS Leskovac i u celini se postavlja podzemno.
Objekti koji su sastavni delovi magistralnog gasovoda MG 14 GRČ Orljane – Leskovac – Vranje – granica sa Severnom Makedonijom
1) PPS (primopredajna stanica) je objekat u kome se vrši merenje kvaliteta i protoka gasa na mestu primopredaje između dva operatora transportnog sistema. PPS Orljane je locirana na početku gasovoda neposredno uz postojeći GRČ „Orljane“.
2) GMRS (Glavne mernoregulacione stanice) koje obezbeđuju povezivanje gasovoda sa sekundarnom gasovodnom mrežom, odnosno bezbednu redukciju pritiska gasa sa 55 bar na 6–16 bar. Planirano je pet GMRS i to: GMRS Leskovac, GMRS Vladičin Han, GMRS Vranje u sklopu objekta GRČ/GMRS Vranje, GMRS Bujanovac i GMRS Preševo
3) GRČ (Glavni razvodni čvorovi) predstavljaju mesta razdvajanja gasovoda različitog prečnika zbog potrebe unutrašnjeg čišćenja i ispitivanje stanja gasovoda. U krugu GRČ se za potrebe čišćenja i ispitivanja gasovoda ugrađuju čistačke stanice i sakupljanje kondenzata ili PČS – sa opremom za uvođenje čistača kracera). Pored čistačkih stanica, u krugu GRČ-a se mogu ugraditi BS i glavne GMRS. Planirani su GRČ (Glavni razvodni čvor) Bobište, GRČ Vranjei GRČ Preševo.
4) BS po sekcijama gasovoda obezbeđuje kontrolisano i automatsko zatvaranje protoka gasa i po potrebi pražnjenje pojedinih delova/sekcija cevovoda. Planirano je deset BS, i to: Orljane, Bogojevce, Dobrotin, Kržince, Polomm, Bujkovac, Vranje, Rataje, Bujanovac, Preševo 1 i Preševo 2.
5) POČS (Prijemno/odpremna čistačka stanica) sa opremom za uvođenje čistača (kracera) i sakupljanje kondenzata. Planirane su čistačke stanice na početku gasovoda, i to OČS u sklopu objekta PPS Orljane, PČS i OČS u sklopu objekta GRČ/GMRS Vranje i PČS i OČS u sklopu objekta GRČ Preševo.
Zemljište na trasi gasovoda
Zemljište namenjeno poljoprivredi, kako se navodi, čini oko 68% ukupne površine Prostornog plana od čega je oko 5.261 ha pod intenzivnim kulturama (87%) i 806 ha trajnih travnjaka i livada obuhvataju (oko 13%). Gasovod, dodaje se, ima delimičan negativan uticaj na razvoj, uređenje i funkcionisanje seoskih naselja usled zauzimanja manjeg dela poljoprivrednog zemljišta izgradnjom objekata gasovoda i izuzimanjem dela poljoprivrednog zemljišta iz proizvodnje.
Područje Prostornog plana obuhvata oko 2.256 ha šumskog zemljišta na kome preovlađuju lišćarske šume (na oko 1.567 ha, ili 69%), žbunaste formacije šikara i šibljaka obuhvataju oko 689 ha (30%), dok su četinarske prirodne i veštački sastojine manje zastupljene, svega na oko 22 ha (1%). Na području Prostornog plana najznačajniji vodotok je Južna Morava kroz čiju dolinu koridor dominantno prolazi i seče je više puta (ukupno 5).
Koridor planiranog gasovoda se ukršta se i sa (postojećom i planiranom) železničkom infrastrukturom – magistralnom železničkom prugom Beograd Centar – Rasputnica „G“ – Rakovica – Mladenovac – Lapovo – Niš – Preševo – državna granica (Tabanovci), u dužini od oko 106 km i regionalnom prugom Doljevac – Kastrat – Merdare – Kosovo Polje na teritoriji Doljevca.